سخنان معصومان(ع) در مورد مرگ و توصیف آن
الف ) پیامبر اکرم(ص)
مرکب آسایش
بدانید از مرگ گریزی نیست! مرگ آنچه دارد، با خود می آورد؛ برای اهل سرای جاودانی، خوشی و آسایش و رستاخیزی خجسته به سوی بهشتی برین و برای طالبان سرای فریب، بدبختی و پشیمانی و رستاخیزی زیان بار به سوی آتشی سوزان را می آورد».1
روزنه روشنایی
بیرون رفتن مؤمن از دنیا را مانند نکنم مگر به بیرون آمدن کودک از رنج و تاریکی شکم مادرش به خوشی و روشنایی دنیا2
دسته گل خوش بو
مرگ برای مؤمن مانند بوییدن دسته گلی خوش بوست».3
آسایش انسان
آدمیزاد، با مرگش یا آسوده می شود یا از دستش آسوده می شوند. بنده مؤمن از رنج و مشقت دنیا در جوار رحمت خدای متعال می آساید و با مرگ بنده بدکار، بندگان و شهرها و درختان و جنبندگان از دستش آسوده می شوند4
یاد مرگ، عبادت
«بهترین زهد به دنیا، یاد مرگ و برترین عبادت، اندیشیدن است. پس هر که یاد مرگ وجودش را پر کند، گور خود را باغی از باغ های بهشت بیابد».5
مرگ آگاهی و زندگی آفرینی
دنیا را بسازید و برای آخرتتان نیز چنان کار کنید که گویی فردا می میرید6
انس با مرگ
کسی که فردا را از عمر خود به شمار آورد، با مرگ، بد همراهی کرده است7
مرگ آسان
از خواهش ها کم کن تا تحمل ناداری بر تو آسان شود و از گناهان بکاه تا مرگ بر تو آسان شود8
ب ) حضرت علی(ع)
از دست رفتن فرصت
مرگ، از دست دادن فرصت هاست. ازاین رو، باید پیش از آن زاد و توشه تهیه کرد9
بانگ رحیل
کوچیدن، شتابان است پس باید هر چه زودتر مهیا گردید!10
دروازه آخرت
مرگ، دروازه آخرت است»11
مسیر خانه بقا
مرگ، ترک خانه فنا و کوچیدن به سوی خانه بقاست12
خوارکننده دنیا
یاد مرگ اسباب دنیا را خوار و سبک می گرداند13
دوستی با مرگ
نَفْس های خود را به نعمت های بهشت مشتاق کنید تا مرگ را دوست و زندگانی را دشمن دارید14
غفلت از مرگ
عجب دارم از کسی که می بیند هر روز در نفس و عمرش نقصی وارد می شود و برای مرگ آماده نمی شود15
کالای غیرقابل فروش
اگر مرگ خریده می شد، ثروتمندان آن را می خریدند تا همیشه در دنیا خوش باشند16
همسایه انسان
هر که مرگ را به دیده یقین بنگرد، آن را نزدیک خواهد دید17
زیان کار حقیقی
«چه زیان کار است آن که در آخرت بهره ای ندارد18
توشه آخرت
توشه آخرت، پارسایی و پرهیزکاری است19
روز پاسخ گویی
تلاش خود را برای روز سؤال و حساب قرار ده!20
دل کندن از دنیا
آن که به آخرت یقین دارد، به دنیا طمع نمی ورزد21
اعتدال در عمل
برای دنیا چنان عمل کن که گویی همیشه در آن باقی می مانی و برای آخرتت چنان عمل کن که گویی فردا خواهی مرد22
انسان، آفریده آخرت
همانا تو برای آخرت آفریده شده ای، پس برای آن عمل کن و همانا تو برای دنیا آفریده نشده ای، پس از آن کناره گیر!23
آخرت سرای جاودان
آخرت، سرای همیشگی شماست، پس به وسیله آنچه برای شما جاودان است، خود را برای آخرت آماده سازید24
اقامتگاه شایستگان
سرای جاودانگی(آخرت)، جایگاه راستان و اقامتگاه نیکان و شایستگان است25
یاد آخرت
سفارش حضرت علی(ع) به فرزندش امام حسن(ع): «فرزندم! بسیار به یاد مرگ باش و یاد آنچه با آن پنجه درافکندی و آنچه پس از مرگ روی بدان نمایی و همه را پیش چشم قرار ده تا چون بر تو درآید، خود را آماده کرده باشی تا غافلگیرت نکند و بسیار آخرت را یاد کن و نیز نعمت ها و عذاب های دردناکش را در نظر آر؛ زیرا این [کار] دلت را از دنیا برگیرد و در نظرت بی مقدار سازد!»26
دنیای فریبنده
«دنیا، فریبنده ای است بی دوام و متغیر و نوری است در حال غروب و سایه ای است در حال برچیده شدن و تکیه گاهی است در حال افتادن».27
فرسوده شدن بدن ها
روزگار، بدن ها را کهنه و فرسوده و هوس ها را تازه و نو می کند و با گردش روزها، مرگ را نزدیک و آرزوها را دور می سازد. آن که را به او رسید و به چنگش آورد، خسته و درمانده می سازد و آن که را به آن نرسید، ملول و رنجور می سازد28
نزدیک شدن به مرگ
هر نَفَس آدمی، گام های اوست به سوی مرگش29
دشمنی دنیا و آخرت
همانا دنیا و آخرت دو دشمن یکدیگرند و دو راه جداگانه، پس آن که دوستی دنیا را در دل گیرد و بدان عشق ورزد، آخرت را دشمن داشته و بدان دشمنی ورزیده است30
دنیا و آخرت جمع نمی شوند
دنیا و آخرت در مثل، چون مشرق و مغربند و رونده میان این دو، هرچه به یکی نزدیک شود، از دیگری دور می شود31
ندای فرشته مرگ
خداوند را فرشته ای است که هر روز ندا می دهد: بزایید برای مردن و گرد آورید برای از بین رفتن و بسازید برای ویران شدن!32
انسان در تیررس مرگ
انسان، در دنیا هدفی است که تیرهای مرگ همواره به سوی او نشانه می روند و کالای بادآورده ای است که بلاها و مصائب در نابودی او می شتابند. همراه هر جرعه آبی، گلوگیر شدنی و با هر لقمه طعامی، بار اندوه و ماندن استخوانی در گلو همراه است33
یاران مرگ
ما آدمیان، یاران و یاوران مرگ هستیم و جان هامان در تیررس مرگ های ناگهانی است. پس از چه رو به هستی و بقای خود امید بندیم که این شب و روز چیزی را به شرف و برتری نرسانده اند مگر آنکه به ویرانی آنچه ساخته، یورش برده و جمع ها را پراکنده کرده اند34
تلخی دنیا، شیرینی آخرت
تلخی دنیا شیرینی آخرت را به دنبال دارد و شیرینی دنیا، تلخ کامی آخرت را در پی می آورد35
ج) امام حسن(ع)
بزرگ ترین شادی مؤمن
مرگ، بزرگ ترین شادی است که به مؤمنان می رسد؛ زیرا از سرای رنج و بدبختی به نعمت جاویدان منتقل می شوند و بزرگ ترین هلاکتی است که بر کافران می رسد36
د) امام سجاد(ع)
سخت ترین لحظه
سخت ترین لحظه های آدمیزاد سه لحظه است: لحظه ای که ملک الموت را می بیند و لحظه ای که از آرامگاهش برمی خیزد و لحظه ای که در برابر پروردگار خود می ایستد و سپس یا به سوی بهشت می رود یا به سوی دوزخ37
راهوارترین مرکب ها
مرگ برای مؤمن چون برکندن جامه هایی چرکین از تن است و ازهم گسستن غُل و زنجیرهای گران بار و جای گزین کردن فاخرترین و خوش بوترین جامه ها و راهوارترین مرکب ها و امن ترین منزل هاست و برای کافر به منزله برکندن جامه هایی فاخر از تن و منتقل شدن از منزل هایی امن و جای گزین کردن آنها به کثیف ترین و خشن ترین جامه ها و وحشتناک ترین منزل ها و بزرگ ترین عذاب است38
بهترین مرگ
بهترین مرگ این است که آدمی از ساختمان ها و خانه ها و کاخ هایش فارغ شده باشد؛ یعنی از گناهانش توبه کند و به کارهای نیک بپردازد و با چنین حالی بر خداوند وارد شود39
ه ) امام صادق(ع)
سبک کردن سکرات مرگ
هرکه دوست دارد خدای عزوجل سکرات مرگ را بر او سبک گرداند، باید به خویشانش رسیدگی و به پدر و مادرش نیکی کند. اگر چنین کند، خداوند عزوجل سختی های مرگ را بر او آسان می گرداند و در زندگی اش هرگز به ناداری نمی افتد40
دنیای آباد، آخرت ویران
ای مردم! چون شما دنیا را آباد کرده اید و آخرت را ویران، ازاین رو، خوش ندارید که از آبادی به ویرانه منتقل شوید41
آمادگی برای مرگ
مرگ، هول و هراسی است که نمی دانی چه وقت تو را فرا می گیرد. چرا پیش از آنکه ناگهان به سراغت آید، برایش آماده نمی شوی42
فراوانی یاد مرگ
مرگ را فراوان یاد کنید؛ زیرا هیچ انسانی مرگ را بسیار یاد نکرد، مگر اینکه به دنیا بی رغبت شد43
خشک کننده ریشه غفلت
یاد مرگ، خواهش های نفس را می میراند و کشتزارهای غفلت را ریشه کن می کند و دل را با وعده های خدا نیرو می بخشد و طبع را نازک می سازد و پرچم های هوس را در هم می شکند و آتش آزمندی را فرد می نشاند و دنیا را در نظر کوچک می کند44
خوش بوترین بو
مرگ برای مؤمن مانند خوش ترین بویی است که استشمام می کند و از بوی خوش آن خوابش می برد و رنج و درد، به کلی از او برطرف می شود و برای کافر چون گزش مارها و نیش عقرب هاست و بلکه دردناک تر45
پاداش کامل مؤمن
نعمت دنیا امنیت و سلامتی است و کمال نعمت در آخرت؛ ورود به بهشت است و نعمت برای کسی که هنوز به بهشت وارد نشده، کامل نشده است46
و) امام کاظم(ع)
صافی گناهان
مرگ، یک صافی است که مؤمنان را از گناهانشان پاک می کند و آخرین دردی است که به عنوان کفاره آخرین گناهی که در وجودشان است، به آنها می رسد و کافران را نیز از حسناتشان پاک می سازد و آخرین خوشی یا آسایشی است که به عنوان آخرین پاداش حسنه ای که دارند، به ایشان می رسد47
پی نوشت ها:
[1]. .میزان الحکمه، ج 12، ص 5659، ح 19064.
[2]. .همان، ص 5673، ح 19115.
[3]. .همان، ص 5675، ح 19122.
[4]. .همان، ص 5681، ح 19138.
[5]. .همان، ص 5681، ح 19141.
[6]. .همان، ص 5689، ح 19187.
[7]. .همان، ص 5689، ح 19189.
[8]. .همان، ص 5699، ح 19236.
[9]. .گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ج 2، ص 1372.
[10]. .همان.
[11]. .همان.
[12]. .همان، ص 1373.
[13]. .همان، ص 1374.
[14]. .همان، ص 1375.
[15]. .همان.
[16]. .همان، ص 1377.
[17]. .همان، ص 1378.
[18]. .همان، صص 21 و 25.
[19]. .همان، ج 2، ص 1546.
[20]. .همان، ص 23.
[21]. .همان، ص 19.
[22]. .مستدرک الوسائل، ج 1، ص 18.
[23]. .گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ج 1، ص 17.
[24]. .همان، ص 24.
[25]. .همان، ص 26.
[26]. .ترجمه تحف العقول، ج 1، ص 129.
[27]. .نهج البلاغه، خطبه 82 .
[28]. .همان، حکمت 69.
[29]. .همان، حکمت 71.
[30]. .همان، حکمت 100.
[31]. .همان.
[32]. .همان، حکمت 127.
[33]. .همان، حکمت 182.
[34]. .همان.
[35]. .همان، حکمت 243.
[36]. .میزان الحکمه، ص 5669، ح 19105.
[37]. .همان، ص 5661، ح 19069.
[38]. .همان، ص 5671، ح 19107.
[39]. .همان، ص 5693، ح 19210.
[40]. .همان، ص 5699، ح 19237.
[41]. .همان، ح 19241.
[42]. .همان، ص 5685، ح 19167.
[43]. .همان، ح 19160.
[44]. .همان، ص 5681، ح 19148.
[45]. .همان، ص 5671، ح 19109.
[46]. .معانی الاخبار، باب نوادر المعانی، ص 408، ح 87.
[47]. .میزان الحکمه، ص 5671، ح 19110.
