برکات تدبر در قرآن
قَالَ اللهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ.
ان شاءالله خداوند قلب ما را به نور قرآن و معارف اهل بیت منور بگرداند. برای سلامتی وجود مقدس ولی الله الاعظم امام زمان اروحنا فداء و نثار پرفتوح کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام )صلواتی عنایت بفرمایید.
مقدمه
بحث ما درباره درمان بیماری های روحی و اجتماعی با قرآن است. در روایت داریم: «الْقُرآنُ حَیُّ لا یَمُوتَ»، یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ»؛ «هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ یُوقِنُونَ».
قبلاً عرض کردم خداوند در قرآن فرموده: چرا به این قرآن تساهل و تهاون می کنید؟ «أَفَبِهَذَا الْحَدِیثِ أَنتُم مُّدْهِنُونَ».درباره آیه مفصل صحبت کردم. آیا در قرآن ادهان می کنید؟ می کنید؟
یکی دیگر از جاهایی که خداوند گله کرده در سوره الحاقه است که می فرماید:«فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ× وَمَا لَا تُبْصِرُونَ».
«إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ».
خداوند در سوره واقعه دو گله می کند و می فرماید:«قَلِیلًا مَا تُؤْمِنُونَ× قَلِیلًا مَا تَذَکَّرُونَ»
تدبر بالاترین و کامل ترین نوع ارتباط با قرآن است نه قرائت و یا حفظ:«أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ
ممکن است متدبر در یک آیه پیامش را بگیرد و برود.
مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم )آمد و عرض کرد: عَلِّمَنِی مُمّا عَلّمکَ الله پیغمبر اکرم او را به یکی از یارانش سپرد تا قرآن را به او تعلیم دهد و او سوره «اذا زُلزِلَتِ الْأرْضُ» را تا به آخر به او تعلیم داد. تا به این آیه رسید: «فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ × وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»،آن مرد از جا برخاست و گفت: یا رسول الله! کفانِی هَذِهِ الایَةُ، همین آیه مرا بس است. در روایت دیگر آمده: تَکْفِینِی هذِهِ الایَةِ، همین یک آیه مرا کفایت می کند.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم )فرمودند: رَجَعَ فَقِیهاً»
با یک آیه فضیل دست از کارش «راهزنی»برداشت.
با یک آیه سعدبن ناجیه مسلمان شد.
عبدالرزاق نوفل در کتاب «القرآن والعلم الحدیث»می گوید: آمار کسانی که با شنیدن قرآن مسلمان شده اند قابل شمارش نیست.
حضرت آیة الله امینی زید عزّه می فرمودند: در یکی از سال هایی که لندن بودم، دیدم در آنجا تعدادی از مدارس آموزش قرآن می دهند. پرسیدم: اینها مال کیست؟ گفتند: خانمی که خواننده بوده – از خوانندگان سرشناس فرانسه – یک نوار زیبا از قرآن به دست ایشان می رسد. گوش می کند، خودش هم خواننده بوده، آشنا با موسیقی، الحان، آهنگ و نظم کلمات بوده است، آن چنان تحت تأثیر قرار می گیرد – با آنکه عربی هم نمی فهمیده – غناء و موسیقی را کنار می گذارد و مسلمان می شود، و تمام درآمدی که داشته و پولی که به دست آورده بود، دستور می دهد مدارسی تهیه شود تا به بچه ها آموزش قرآن بدهند.
اصول تربیتی در یک آیه «إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِیتَاء ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ وَالْبَغْیِ».
روایت داریم که امام باقر همیشه در پایان خطبه دوم نماز جمعه آن را می خواند. وقتی این آیه را می خواندند دعایی هم می کردند:«اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِمَّنْ تَذَکَّرَ فَتَنْفَعَهُ الذَّکْری»
در مجمع البیان پیغمبر خدا فرمود: جامع ترین و کامل ترین آیه در قرآن از نظر تقوا همین آیه است.
قرآن کریم می فرماید: ای مردم! سه امر و سه نهی به شما می کنم. برادران، خواهران! در روایت دارد که یک وقت ولیدبن مغیره این آیه را شنید، تکان خورد و گفت: «مَا هُوَ قَولُ البَشَر»؛ سخن بشر نیست «اِنَّهُ یَعلُوا وَ لاَ یُعلی علَیه»
حکایت ابو حاتم سجستانی
ابو حاتم سجستانی نقل می کند: مسلمانی به راهبی گفت: مرا نصیحت کن. راهب درس اخلاق می گفت آقای راهب! «عِظْنِی»، راهب نگاهی کرد و گفت: أعِظُکُمْ وَ فِیکُمُ القرآنَ وَ مِنکُم مُحَمَّد (ص)
همین آیه را مشرکی به نام «اکثم بن سیفی» شنید. او که خودش هم شاعر بود و هم اهل فهم و نظر، قومش را جمع کرد و گفت: «تکونُوا فی هذا الامرِ رُؤُساً وَ لا تکونُوا فیهِ اَذناباً»به اسلام بگروید
همین آیه را ببینید:«إِنَّ اللهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الإِحْسانِ».
عدل به تنهایی پاسخگو نیست و نیاز به احسان دارد.
خداوند شما را از فحشا نهی می نماید. در روایات و تفاسیر داریم«فحشاء» یعنی گناهان پنهانی، گناهانی که کسی نیست ببیند. 2- «وَ الْمُنْکَرِ»: گناهان آشکار3- «وَالْبَغْیِ» (ظلم)؛ حد را زیر پا گذاشتن.
تدبرِ در یک آیه چقدر آدم ها را جذب کرد.
خود پیغمبر می فرماید: «خداوند مرا با قرآن آموزش داد و با قرآن تربیت کرد».
امام صادق (علیه السلام )فرمود: وقتی پیغمبر به این آیه خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجهاهِلینَ عمل کرد خداوند فرمود: «إِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیمٍ».
_پیغمبر ده آیه می خواند بعد تفسیر می کرد، می گفتند: آقا، باز هم بخوانید. می فرمود: خیر بروید این ده آیه را یاد بگیرید بعد برگردید. نوشته اند در هیچ جلسه ای بیش از ده آیه نمی خواند، چون می خواست توضیح بدهد، تشریح می کرد و یاد می داد. قرآن کریم خیلی جزئیات را بیان نکرده است،
_قرآن می فرماید: شما از خیط أبیض تا خیط أسود روزه بگیرید.«خیط»یعنی نخ و طناب؛ از طناب سفید تا طناب سیاه. عدی بن حاتم رفت و در خانه اش یک طناب سفید آویزان کرد و روزه گرفت، دائم به آن نگاه می کرد که چه وقت طناب سیاه می شود تا روزه اش را باز کند، چون قرآن می فرماید: از طناب سفید تا طناب سیاه؛ «عن الْخَیْطُ الأَبْیَضُ»تا «مِنَ الْخَیْطِ الأَسْوَدِ».دید طناب سیاه نشد و او دارد از گرسنگی از پا درمی آید. لذا خدمت پیغمبر آمد، گفت: یا رسول الله، پس معنای این آیه چیست حضرت فرمود: «بَیَاضُ النَّهارِ مِنْ سَوَادِ اللَّیلِ»، این آیه کنایه است؛ طناب سفید یعنی سپیدة صبح، فجر یا همان اذان صبح، «سواد»؛ طناب سیاه، یعنی شب و مغرب.این مطلب را پیغمبر باید توضیح بدهد.
