علتهای اختلافات خانوادگی
1. اختلاف افکنی
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): منْ عَمِلَ فِی فُرْقَةٍ بَیْنَ امْرَأَةٍ وَ زَوْجِهَا کَانَ عَلَیْهِ غَضَبُ اللَّهِ وَ لَعْنَتُهُ فِی الدُّنْیَا وَ الاخِرَةِ وَ کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ أَنْ یَرْضَخَهُ بِأَلْفِ صَخْرَةٍ مِنْ نَارٍ وَ مَنْ مَشَی فِی فَسَادِ مَا بَیْنَهُمَا وَ لَمْ یُفَرِّقْ کَانَ فِی سَخَطِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَعْنَتِهِ فِی الدُّنْیَا وَ الاخِرَةِ وَ حَرَّمَ (اللَّهُ عَلَیْهِ) النَّظَرَ إِلَی وَجْهِهِ ثواب الاعمال، ص 288.
2. به تکلف افتادن
برای خوشحال کردن اقوام و رفقای خود شوهرش را به زحمت نیدازد. رفقا و اقوام یک ساعت بیشتر با او نیستند ولی با شوهر آزرده زندگی دائمی مشکل خواهد بود.
3. به رخ کشیدن
1 زن نباید در خانه جمال و مال خود را به رخ شوهرش بکشد و اگر این کار را کرد جز دوری و کینه شوهر بهرهای نمیبرد.
2 به مدرک، فامیل، شکل، مال، هنر و ... خود افتخار میکند و پز میدهد.
4. بازگو کردن های بیجا
لا یُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلا مَنْ ظُلِمَ نساء/ 148.
لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً حجرات/ 12.
مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً یَکُنْ لَهُ نَصِیبٌ مِنْها وَ مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً سَیِّئَةً یَکُنْ لَهُ کِفْلٌ مِنْها وَ کانَ اللّهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ مُقِیتاً نساء/ 85
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ أَمَرَ بِسُوءٍ أَوْ دَلَّ عَلَیْهِ أَوْ أَشَارَ بِهِ فَهُوَ شَرِیکٌ خصال صدوق، ج 1، ص 138.
فَیَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما یُفَرِّقُونَ بِهِ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ بقره/ 102.
5. بد زبانی وتمسخر
قُلْ لِعِبادِی یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ اسراء/ 53.
لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ حجرات/ 11.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ کَانَ لَهُ امْرَأَةٌ تُوذِیهِ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ صَلاتَهَا وَ لا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّی تُعِینَهُ وَ تُرْضِیَهُ وَ إِنْ صَامَتِ الدَّهْرَ وَ قَامَتْ وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ أَنْفَقَتِ الامْوَالَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ کَانَتْ أَوَّلَ مَنْ تَرِدُ النَّارَ ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ عَلَی الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِکَ الْوِزْرِ وَ الْعَذَابِ إِذَا کَانَ لَهَا مُوذِیاً ظَالِماً أعلام الدین، ص 414.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَلْعُونَةٌ مَلْعُونَةٌ امْرَأَةٌ تُوذِی زَوْجَهَا أَوْ تَغُمُّهُ وَ سَعِیدَةٌ سَعِیدَةٌ امْرَأَةٌ تُکْرِمُ زَوْجَهَا وَ لا تُوذِیهِ کنز الفوائد، ج 1، ص 149.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ بَرِیئَانِ مِمَّنْ أَضَرَّ بِامْرَأَتِهِ حَتَّی تَخْتَلِعَ مِنْهُ ثواب الاعمال، ص 287.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) إِنِّی أَتَعَجَّبُ مِمَّنْ یَضْرِبُ امْرَأَتَهُ وَ هُوَ بِالضَّرْبِ أَوْلَی مِنْهَا جامع الاخبار، ص 158.
پیامبر (ص) میفرماید: حور العین به زنی که شوهرش را آزار میدهد میگوید: خدا ترا بکشد. شما لیاقت این مرد را ندارید. به زودی از شما جدا شده و به سراغ ما میآید. آیین همسرداری، ص 33.
6. سوء ظن
إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ حجرات/ 12.
1 چطور شد که نگذاشت نامه را بخوانم.
2 چطور شد که حمام رفت.
3 چطور شد که دیر آمد.
4 چطور شد که ستایش فلانی را کرد.
5 چطور شد که فلان زن از او ستایش کرد.
6 چطور شد که به فلانی احترام کرد.
مجموعه فیش هاى تبلیغى(1)، اختلافاتخانوادگی، ص: 3
7 چطور شد که نسبت به فامیل من سرسنگین است.
8 چطور شد که به من خلاف گفت.
قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (ع): إِیَّاکَ وَ التَّغَایُرَ فِی غَیْرِ مَوْضِعِ غَیْرَةٍ فَإِنَّ ذَلِکَ یَدْعُو الصَّحِیحَةَ إِلَی السَّقَمِ وَ الْبَرِیئَةَ إِلَی الرِّیَبِ نهج البلاغه، نامه 31.
7. مراء وجدال
پیغمبر: (ص) ضامن شدهاند خانهای را در بهشت: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَنَا زَعِیمٌ بِبَیْتٍ فِی أَعْلَی الْجَنَّةِ وَ بَیْتٍ فِی وَسَطِ الْجَنَّةِ وَ بَیْتٍ فِی رِیَاضِ الْجَنَّةِ لِمَنْ تَرَکَ الْمِرَاءَ وَ إِنْ کَانَ مُحِقّاً توحید صدوق، ص 461.
8. بد حجابی وجلوه های نابجا
دلسردی مرد عامل فتنه است که منشأ این دلسردی چشمچرانی مرد از یک سو و آرایش آزاد زنان در خیابانها از سوی دیگر و مقایسه کردن که مرد میان همسر خود با تمام زنانی که دیده است می تواند باشد.
قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (ع): وَ اکْفُفْ عَلَیْهِنَّ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ بِحِجَابِکَ إِیَّاهُنَّ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحِجَابِ أَبْقَی عَلَیْهِنَّ وَ لَیْسَ خُرُوجُهُنَّ بِأَشَدَّ مِنْ إِدْخَالِکَ مَنْ لا یُوثَقُ بِهِ عَلَیْهِنَ نهج البلاغه، نامه 31.
مرد نباید هر مردی رابه هر عنوان به خانه آورد.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَا یَأْمَنُ الَّذِینَ یَنْظُرُونَ فِی أَدْبَارِ النِّسَاءِ أَنْ یُبْتَلَوْا بِذَلِکَ فِی نِسَائِهِمْ من لایحضرهالفقیه، ج 4، ص 19.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): أَیُّمَا امْرَأَةٍ تَطَیَّبَتْ لِغَیْرِ زَوْجِهَا لَمْ تُقْبَلْ مِنْهَا صَلاةٌ حَتَّی تَغْتَسِلَ مِنْ طِیبِهَا کَغُسْلِهَا مِنْ جَنَابَتِهَا کافی، ج 5، ص 507.
فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ احزاب/ 32.
وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَ نور/ 31.
9. توقعات بی جا
پیامبر (ص): هر زنی که ناسازگاری کند و شوهرش را بر چیزهایی که فوق توانایی اوست وادار کند، اعمالش مورد قبول نیست و در قیامت مورد غضب خداست. آیین همسرداری، ص 47.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ کَانَتْ لَهُ امْرَأَةٌ وَ لَمْ تُوَافِقْهُ وَ لَمْ تَصْبِرْ عَلَی مَا رَزَقَهُ اللَّهُ وَ شَقَتْ عَلَیْهِ وَ حَمَلَتْهُ مَا لَمْ یَقْدِرْ عَلَیْهِ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهَا حَسَنَةً تَتَّقِی بِهَا النَّارَ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهَا مَا دَامَتْ کَذَلِکَ ثواب الاعمال، ص 287.
10. بیکاری ج سرگرمی سالم
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): نِعْمَ اللَّهْوُ الْمِغْزَلُ لِلْمَرْأَةِ الصَّالِحَةِ علل الشرائع، ج 2، ص 582.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): لا تُنْزِلُوا النِّسَاءَ الْغُرَفَ وَ لا تُعَلِمُوهُنَّ الْکِتَابَةَ وَ عَلِّمُوهُنَّ الْغَزْلَ وَ سُورَةَ النُّورِ الجعفریات، ص 97.
ام اسلمة از رسول خدا (ص) درباره خدمت زن در خانه پرسید؛ فرمودند: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ هَذَا الدِّینَ مَتِینٌ فَأَوْغِلُوا فِیهِ بِرِفْقٍ وَ لا تُکَرِّهُوا عِبَادَةَ اللَّهِ إِلَی عِبَادِ اللَّهِ فَتَکُونُوا کَالرَّاکِبِ الْمُنْبَتِّ الَّذِی لا سَفَراً قَطَعَ وَ لا ظَهْراً أَبْقَی کافی، ج 2، ص 86.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَیُّمَا امْرَأَةٍ رَفَعَتْ مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا شَیْئاً مِنْ مَوْضِعٍ إِلَی مَوْضِعٍ تُرِیدُ بِهِ صَلاحاً نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهَا وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْهُ أمالی صدوق، ص 411.
قَالَ الْبَاقِرُ (ع): إِنَّ فَاطِمَةَ (ع) ضَمِنَتْ لِعَلِیٍّ (ع) عَمَلَ الْبَیْتِ وَ الْعَجِینَ وَ الْخُبْزَ وَ قَمَّ الْبَیْتِ وَ ضَمِنَ لَهَا عَلِیٌّ (ع) مَا کَانَ خَلْفَ الْبَابِ نَقْلَ الْحَطَبِ وَ أَنْ یَجِیءَ بِالطَّعَامِ تفسیر عیاشی، ج 1، ص 171.
فاطمه (س) از رسول الله ص تقاضای خادمه کرد، فرمود: میترسم از پاداش کار در خانه باز بمانی
یا فاطمة! إنی لا أرید أن ینفک عنک أجرک إلی الجاریة المناقب، ج 3، ص 341.
11. زخم زبان، توهین، تهمت
وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ همزه/ 1.
وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّوا اللّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ انعام/ 108.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): من قذف امرأته بالزناء خرج من حسناته کما تخرج الحیة من جلدها و کتب له بکل شعرة علی بدنه ألف خطیئة جامع الاخبار، ص 157.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ مَنْ أَهَانَ لِی وَلِیّاً فَقَدْ أَرْصَدَ لِمُحَارَبَتِی وَ أَنَا أَسْرَعُ شَیْءٍ إِلَی نُصْرَةِ أَوْلِیَائِی کافی، ج 2، ص 351.
12. شغل
زنها معمولا شوهری دوست دارند که؛
1 در وطن باشد.
2 هر شب بیاید.
3 اول شب بیاید.
4 ایام فراغت داشته باشد.
5 شبنشینی و گردش و تفریح بروند.
6 شغل تمیز، آبرومند و پردرآمد داسته باشد.
این خواسته مطابق اصل فرد و اصل رفاه است، اما اصل جامعه اصل خدمت و اصل رشد میگوید: افراد باید همت کنند. مرزبان و کشیک باشند، از سود و تمیزی بگذرند.
13. آرایش ها
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): اغسلوا ثیابکم و خذوا من شعورکم و استاکوا و تزیّنوا و تنظفّوا فانّ بنی اسرائیل لم یکونوا یفعلون ذالک فزنت نسائهم نهج الفصاحه، جمله 378.
عَنِ الْحَسَنِ بْنِ جَهْمٍ قَالَ: رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ (ع) اخْتَضَبَ فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ اخْتَضَبْتَ؟ فَقَالَ: نَعَمْ إِنَّ التَّهْیِئَةَ مِمَّا یَزِیدُ فِی عِفَّةِ النِّسَاءِ وَ لَقَدْ تَرَکَ النِّسَاءُ الْعِفَّةَ بِتَرْکِ أَزْوَاجِهِنَّ التَّهْیِئَةَ کافی، ج 5، ص 567.
زنی به نزد پیامبر (ص) رفته و گفت که شما فرمودهاید که زن در منزل برای مردش آرایش کند، لیکن شوهر من نابیناست. حضرت فرمود: شما عطر بزنید تا شوهرتان بوی عطر را استشمام کند.
14. عدم اطاعت وپیروی
1 نپذیرفتن عذر و عدم گذشت: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): لا تَقْبَلُ مِنْهُ عُذْراً وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْباً کافی، ج 5، ص 325.
الْحَصَانُ مَعَهُ إِذَا حَضَرَ لا تَسْمَعُ قَوْلَهُ وَ لا تُطِیعُ أَمْرَهُ وَ إِذَا خَلا بِهَا بَعْلُهَا تَمَنَّعَتْ مِنْهُ کَمَا تَمَنَّعُ الصَّعْبَةُ عَنْ رُکُوبِهَا لا تَقْبَلُ مِنْهُ عُذْراً وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْباً
2 در فامیل خوار، در خانه شوهر مستکبر: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَ لا أُخْبِرُکُمْ بِشِرَارِ نِسَائِکُمْ الذَّلِیلَةُ فِی أَهْلِهَا الْعَزِیزَةُ مَعَ بَعْلِهَا الْعَقِیمُ الْحَقُودُ الَّتِی لا تَوَرَّعُ مِنْ قَبِیحٍ الْمُتَبَرِّجَةُ إِذَا غَابَ عَنْهَا بَعْلُهَا کافی، ج 5، ص 325.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ خَیْرَ نِسَائِکُمُ الْوَلُودُ الْوَدُودُ الْعَفِیفَةُ الْعَزِیزَةُ فِی أَهْلِهَا الذَّلِیلَةُ مَعَ بَعْلِهَا الْمُتَبَرِّجَةُ مَعَ زَوْجِهَا الْحَصَانُ عَلَی غَیْرِهِ الَّتِی تَسْمَعُ قَوْلَهُ وَ تُطِیعُ أَمْرَهُ وَ إِذَا خَلا بِهَا بَذَلَتْ لَهُ مَا یُرِیدُ مِنْهَا وَ لَمْ تَبَذَّلْ کَتَبَذُّلِ الرَّجُلِ کافی، ج 5، ص 324.
3 ترک آرایش برای یکدیگر: امام صادق (ع) میفرماید: زن نباید آرایش را ترک کند، گرچه به یک گردن بند باشد آیین همسرداری، ص 153.
قَالَ الْبَاقِرُ (ع): لا یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ أَنْ تُعَطِّلَ نَفْسَهَا وَ لَوْ تُعَلِّقُ فِی عُنُقِهَا قِلادَةً کافی، ج 5، ص 509.
4 نپذیرفتن مدیریت: الرِّجالُ قَوّامُونَ عَلَی النِّساءِ نساء/ 34.
15. چشم داشت به دیگران
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): اشْتَدَّ غَضَبُ اللَّهِ عَلَی امْرَأَةٍ ذَاتِ بَعْلٍ مَلاتْ عَیْنَهَا مِنْ غَیْرِ زَوْجِهَا أعلام الدین، ص 417.
قالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (ع): مَنْ أَطْلَقَ نَاظِرَهُ أَتْعَبَ خَاطِرَهُ مَنْ تَتَابَعَتْ لَحَظَاتُهُ دَامَتْ حَسَرَاتُهُ جامع الاخبار، ص 93.
16. فرزند دختر
مردان ناجوری هستند که به خاطر این که همسرشان دختر میآورد، زندگیش را تلخ قرار میدهند.
17. بدگوئی
وَ آتَیْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئاً أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً نساء/ 20.
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کَرْهاً وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَ نساء/ 19.
در جاهلیت به سراغ دختران ثروتمند میرفتند به امید این که یا بمیرند و مردان وارث شوند یا آنان را در معضلات قرار دهند و زنان حاضر شوند قسمتی از مهریه را پس دهند.
18. عیب جوئی
به رسول خدا (ص) گفته شد، فلانی زن خوبی است. روزها روزه و شبها عبادت میکند. لکن بد اخلاق و بد زبان است. فرمود: او هیچ خوبی ندارد و از اهل دوزخ است آیین همسرداری، ص 41.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَیُّمَا امْرَأَةٍ آذَتْ زَوْجَهَا بِلِسَانِهَا لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهَا صَرْفاً وَ لا عَدْلا وَ لا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّی تُرْضِیَهُ أمالی صدوق، ص 429.
19. حسادت
20. کتمان درگیری ها
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): لا یُسئل الرجل فیما ضرب امرئة سنن ابی داود، ج 2، ص 246.
21. غروروخود خواهی
پوشاندن گلایهها راه حل نیست.
حق انتقاد و حق دفاع، نشانه رشد و آزادی و سلامت محیط است.
غرور و خودخواهی مانع حل اختلافات است.
4. راه حل اختلاف
1. پیش گیری
1 آشنا بودن زن و شوهر به مسائل خانوادگی و آشنا نبودن آنها به روحیات یکدیگر و عدم دقت در گزینش همسر مناسب و همرنگ (کفو) بخشی از عوامل اختلافات است. ای کاش برای پسران و دخترانی که در صدد ازدواج هستند کلاس هایی به عنوان آموزش ازدواج و آیین همسرداری تشکیل میشد.
2 بازگو کردن اسرار زندگی با یکدیگر. وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً فَلَمّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللّهُ عَلَیْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَکَ هذا قالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ تحریم/ 3.
2. دادگاه خانواده
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یُرِیدا إِصْلاحاً یُوَفِّقِ اللّهُ بَیْنَهُما نساء/ 35.
مزایای دادگاه خانواده در اسلام:
1 فوری
2 مجانی
3 مکتوم
4 بدون مرخصی، اضافهکار، ساعت معین و بازپرس
5 کشف عوامل به طور دقیق
6 قبل از وقوع شقاق اقدام کنید «خِفْتُمْ»
7 زن و شوهر یکی هستند «شِقاقَ»
8 هر دو در انتخاب داور مساوی هستند.
3. مسئولیت والدین
1 دعا: رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی ابراهیم/ 40.
2 غذای حلال: قَالَ الصَّادِقُ (ع): کَسْبُ الْحَرَامِ یَبِینُ فِی الذُّرِّیَّةِ کافی، ج 5، ص 124.
3 غذای کامل: وَ الْوالِداتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ بقره/ 233.
4 آموزش: عَلِّمُوا أَوْلادَکُمُ
5 موعظه: قالَ لُقْمانُ لابْنِهِ وَ هُوَ یَعِظُهُ لقمان/ 13.
6 عدالت:
7 تزویج: إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنْکِحَکَ قصص/ 27.
8 پایداری در تربیت: وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها طه/ 132.
9 غافل نشدن از حق: لا تُلْهِکُمْ أَمْوالُکُمْ وَ لا أَوْلادُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ منافقون/ 9.
وظیفه پدر و مادر بنده پروری است نه بچهپروری: تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الامْوالِ وَ الاوْلادِ حدید/ 20.
نَحْنُ أَکْثَرُ أَمْوالا وَ أَوْلاداً سبأ/ 35.
لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ آل عمران/ 10.
4. برخوردهای منطقی
قَالَ الصَّادِقُ (ع): خَیْرُ نِسَائِکُمُ الَّتِی إِنْ غَضِبَتْ أَوْ أُغْضِبَتْ قَالَتْ لِزَوْجِهَا یَدِی فِی یَدِکَ لا أَکْتَحِلُ بِغُمْضٍ حَتَّی تَرْضَی عَنِّی من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 389.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): خَیْرُ نِسَائِکُمُ الطَّیِّبَةُ الرِّیحِ الطَّیِّبَةُ الطَّبِیخِ الَّتِی إِذَا أَنْفَقَتْ أَنْفَقَتْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِذَا أَمْسَکَتْ أَمْسَکَتْ بِمَعْرُوفٍ فَتِلْکَ عَامِلٌ مِنْ عُمَّالِ اللَّهِ وَ عَامِلُ اللَّهِ لا یَخِیبُ وَ لا یَنْدَمُ کافی، ج 5، ص 325.
فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللّهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً نساء/ 19.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): خَیْرُ نِسَائِکُمْ الَّتِی إِنْ أُعْطِیَتْ شَکَرَتْ وَ إِنْ مُنِعَتْ رَضِیَتْ مستدرکالوسائل، ج 14، ص 161.
قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (ع): أَشْکَرُکُمْ لِلَّهِ أَشْکَرُکُمْ لِلنَّاسِ کافی، ج 2، ص 99.
قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (ع): وَ أَنْ أَشْکُرَ الْحَسَنَةَ صحیفه سجادیه، دعای 20.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی أُحِبُّکِ لا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً کافی، ج 5، ص 569.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَکْتُوبٌ فِی التَّوْرَاةِ اشْکُرْ مَنْ أَنْعَمَ عَلَیْکَ وَ أَنْعِمْ عَلَی مَنْ شَکَرَکَ کافی، ج 2، ص 94.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): لَعَنَ اللَّهُ قَاطِعِی سُبُلِ الْمَعْرُوفِ قِیلَ وَ مَا قَاطِعُوا سُبُلِ الْمَعْرُوفِ؟ قَالَ: الرَّجُلُ یُصْنَعُ إِلَیْهِ الْمَعْرُوفُ فَیَکْفُرُهُ فَیَمْتَنِعُ صَاحِبُهُ مِنْ أَنْ یَصْنَعَ ذَلِکَ إِلَی غَیْرِهِ کافی، ج 4، ص 33.
هر کس به مسلمانی آفرین بگوید خداوند متعال تا قیامت برایش آفرین مینویسد. آیین همسرداری، صفحه 363.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَنْ قَالَ لاخِیهِ الْمُومِنِ مَرْحَباً کَتَبَ اللَّهُ تَعَالَی لَهُ مَرْحَباً إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ کافی، ج 2، ص 206.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): عَلَیْکُمْ بِالْعَفْوِ فَإِنَّ الْعَفْوَ لا یَزِیدُ الْعَبْدَ إِلا عِزّاً فَتَعَافَوْا یُعِزَّکُمُ اللَّهُ کافی، ج 2، ص 108.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): علیک بالرفق و العفو فی غیر ترک للحق تحفالعقول، ص 25.
قَالَ الْبَاقِرُ (ع): النَّدَامَةُ عَلَی الْعَفْوِ أَفْضَلُ وَ أَیْسَرُ مِنَ النَّدَامَةِ عَلَی الْعُقُوبَةِ کافی، ج 2، ص 108.
قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَنْ کَظَمَ غَیْظاً وَ لَوْ شَاءَ أَنْ یُمْضِیَهُ أَمْضَاهُ أَمْلا اللَّهُ قَلْبَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ رِضَاهُ کافی، ج 2، ص 110.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ صَبَرَ عَلَی سُوءِ خُلُقِ امْرَأَتِهِ وَ احْتَسَبَهُ أَعْطَاهُ اللَّهُ (بِکُلِّ مَرَّةٍ) یَصْبِرُ عَلَیْهَا مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا أَعْطَی أَیُّوبَ عَلَی بَلائِهِ ثواب الاعمال، ص 287.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): من صبرت علی سوء خلق زوجها أعطاها الله مثل ثواب آسیة بنت مزاحم مکارمالاخلاق، ص 213.
إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها نساء/ 86
هَلْ جَزاءُ الاحْسانِ إِلا الاحْسانُ الرحمن/ 60.
اصل اختلاف سلیقه و تضارب افکار رمز شکوفایی استعدادها و روشن شدن نقاط ضعف و قوت است.
وَ لا تَجْعَلُوا اللّهَ عُرْضَةً لایْمانِکُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَیْنَ النّاسِ بقره/ 224.
خدا را در بعضی سوگندهای خود قرار ندهید. برای اصلاح نیکوکاری سوگند بیتفاوت بودن یاد نکنید.
میان داماد و دختر عبد الله بن رواحه یکی از یاران پیامبر اکرم (ص) اختلاف شد. او سوگند یاد کرد که برای اصلاح دخالت نکند. آیه نازل شد که این سوگندها بیاثر است. نمونه، ج 2، ص 99.
امام صادق (ع) بودجهای در اختیار مفضل برای حل اختلافات مردم قرار داد.
5. نمونه هایی از الگوهای خانواده
لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ احزاب/ 21.
در هوای گرم حضرت علی (ع) وارد منزل شد و دید زنی لب در خانه ایستاده و میگوید: إِنَّ زَوْجِی ظَلَمَنِی وَ أَخَافَنِی وَ تَعَدَّی عَلَیَّ وَ حَلَفَ لِیَضْرِبَنِی فرمود: صبر کن تا هوا خنک شود، برویم به سراغ او. خانم گفت: یَشْتَدُّ غَضَبُهُ وَ حَرَدُهُ عَلَیَّ فَطَأْطَأَ رَأْسَهُ ثُمَّ رَفَعَهُ وَ هُوَ یَقُولُ لا وَ اللَّهِ أَوْ یُوخَذَ لِلْمَظْلُومِ حَقُّهُ غَیْرَ مُتَعْتَعٍ اختصاص مفید، ص 157.
در همان روز داغ به در خانه شوهر رفتند. مرد از خانه بیرون آمد و آقا را نشناخت، ولی گفت: مَا أَنْتَ وَ ذَاکِ وَ اللَّهِ لاحْرِقَنَّهَا لِکَلامِکَ اختصاص مفید، ص 157.
حضرت فرمود: آمُرُکَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَاکَ عَنِ الْمُنْکَرِ تَسْتَقْبِلُنِی بِالْمُنْکَرِ وَ تُنْکِرُ الْمَعْرُوفَ اختصاص مفید، ص 157.
مردم کمکم آمدند به حضرت با جمله یا امیرالمؤمنین خطاب کردند. شوهر همین که آقا را شناخت، روی پای آقا افتاد و عذرخواهی کرد. حضرت شمشیرش را غلاف کرد و به زن فرمود: یَا أَمَةَ اللَّهِ ادْخُلِی مَنْزِلَکِ وَ لا تُلْجِئِی زَوْجَکِ إِلَی مِثْلِ هَذَا وَ شِبْهِهِ اختصاص مفید، ص 157.
همین که یوسف در جلسه مهمانی دید که برادرانش شرمنده هستند، فرمود: این شما بودید که مرا به عزیزی رساندید.
شخصی به امام حسن مجتبی (ع) ناسزا گفت، ولی امام به او لباس و مرکب و مال داد و او عوض شد.
فقیر همین که دید در مسجد کسی به او پول نداد. آب دهان به ریش کاشف الغطاء پرتاب کرد، ولی آقا پا شد و فرمود: هر کس ریش مرا دوست دارد به فقیر کمک کند.
حضرت یعقوب (ع) فرمود: ای یوسف! حالا بگو برادرها با تو چه کردند؟ عرض کرد؛ پدر جان این را نپرسید، بلکه بپرس لطف خدا با تو چه کرد؟ وَ قَدْ أَحْسَنَ بِی إِذْ أَخْرَجَنِی مِنَ السِّجْنِ یوسف/ 100.
إِنَّ مِنْ أَزْواجِکُمْ وَ أَوْلادِکُمْ عَدُوًّا لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ تغابن/ 14.
وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَیْهِما أَنْ یُصْلِحا بَیْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ نساء/ 128.
