علتهای عذاب و جهنمی شدن در قرآن و روایات
در قرآن و روایات به بعضى از علل عذابهاى آخرت اشاره شده است و ما در اینجا به قسمتى از آنها اشاره مىکنیم:
الف: علل عذاب در قرآن
1- ایمان نداشتن به خدا و فکر محرومان جامعه نبودن در قرآن مىخوانیم: «انَّهُ کانَ لایُؤمِنُ بِاللّهِ العَظِیمِ و لایَحُضُّ عَلى طَعامِ المِسکِینِ»
2- ایمان به معاد نداشتن، پاىبند نماز نبودن و در یاوهسرایى و لهو و لعبها غرق شدن. قرآن مىفرماید:«قالُوا لَم نَکُ مِنَ المُصَلّینَ وَ لَم نَکُ نُطعِمُ المِسکِینَ وَ کُنّا نَخُوضُ مَعَ الخائِضِینَ وَ کُنّا یُکَذّبُ بِیَومِ الدّین»
3- آیات و احکام خدا را مسخره کردن و به دنیا مغرور شدن.«وَ مأواکُمُ النّارُ و ما لَکُم مِن ناصِرِینَ ذلِکُم بِانّکُم اتّخَذتُم آیاتِ اللّهِ هُزُواً وَ غَرَّتکُم الحَیاةُ الدُّنیا فَالیَومَ لایُخرَجُونَ مِنهَا وَلاهُم یُستَعتَبُونَ»
4- ارتکاب گناه و نپذیرفتن دعوت انبیا. قرآن مىفرماید: «مِمّا خَطِیئاتِهِم اغرِقُوا فَادخِلُوا ناراً»
5- خیانت به اولیاى خدا. در سوره تحریم مىخوانیم: «فَخانَتاهُما فَلَم یُغنِیا عَنهُما مِنَ اللّهِ شَیئاً وَ قِیلَ ادخُلَا النّارَ مَعَ الدّاخِلِینَ»
6- سرمایه اندوزانى که متکبّرانه با حق برخورد مىکنند. قرآن مىفرماید: «تَدعُوا مَن ادبَرَ وَتَوَلّى وَجَمَعَ فَاوعى»
و خلاصه دلیل قهر خدا در آن روز همین بىتفاوتىهاى آنها در دنیاست، زیرا خودشان مىگویند: «لَو کُنّا نَسمَعُ او نَعقِلُ ما کُنّا فى اصحابِ السَّعِیرِ» اگر ما نسبت به حقّ فکر باز گوش شنوایى داشتیم، امروز در میان دوزخیان نبودیم.
ب: علل عذاب در روایات
در روایات متعدّدى نیز به علل عذاب دوزخیان اشاره شده است که به گوشهاى از آنها اشاره مىکنیم:
7- در حدیث مىخوانیم: کسانى که با بناى ساختمانهاى زیبا خودشان را در جامعه مطرح مىکنند، در قیامت گرفتار همان بناها خواهند بود.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در یک حدیث طولانى فرمودند:« بحارالانوار، ج 7، ص 213»
8- کسى که به یک وجب از زمین همسایه خیانت کند، روز قیامت آن قطعه تا اعماق زمین به صورت طوقى به گردنش انداخته مىشود.
9-کسى که اهل گناه زنا و لواط باشد، بدبوتر از مردار به دوزخ مىافتد.
10- کسى که به همسرش ظلم کرده و مهریّه او را نپردازد، در قیامت مانند زناکاران محشور گشته و مورد سؤال قرار مىگیرد و از پاداش کارهاى نیک او کاسته و بدین وسیله حق همسرش پرداخت مىشود.
11- کسى که همسران متعدّد دارد، اگر میان همسران خود به عدالت رفتار نکند در قیامت به دست او غُل و دستبند مىزنند.
12-کسى که به مسلمانى سیلى بزند، با عذاب قیامت استخوانهایش خرد مىشود.
13- کسى که با سخنچینى ونیش زبان میان مسلمانان را بهم بزند، در قیامت با نیش مارگزیده مىشود.
14-کسى که با مال وثروت خود به محرومان و فقرا فخرفروشى کرده و آنها را تحقیر کند، همچون مورچه، خوار وکوچک محشور وبه دوزخ مىافتد.
15- کسى که در دنیا به زنان و مردان پاکدامن نسبت زنا و لواط بدهد، خداوند تمام کارهاى خیر او را نابود کرده و با وضع سخت و اسفبارى به دوزخ پرتاب مىشود، مگر این نسبت به عنوان شهادت وبا شرایط آن در نزد قاضى عادل باشد.
16-کسى که در دنیا به جاى این همه نوشیدنىهاى گوارا و لذیذ، از شراب استفاده کند، در قیامت به او از مایعات سمّى آتشزاى بدبو مىنوشانند.
17-کسانى که اهلاحتکارند یا به مشروبات حرام خو گرفتهاند یا عامل اغفال و گولزدن دختران و پسرانند، در یک وادى جداگانهاى در دوزخ پذیرایى مىشوند.
18-کسانى که با شایعهها، گواهىها و شهادتهاى ناحق و پروندهسازىهاى دروغ باعث سقوط افراد در جامعه مىشوند، در قیامت به زبانشان آویخته و در قعر دوزخ در کنار منافقان قرار مىگیرند.
19- کسانى که با ریخت وپاش وسفرههاى رنگین در جامعه طاغوتتراشى کرده و خودشان را مطرح کنند، همان غذا آتشهایى مىشود ودرون آنها را مىسوزاند.
20-کسانى که با تلاوت قرآن در جامعه خودشان را مطرح مىکنند، در قیامت با روى سیاه محشور مىشوند.
21-کسانى متکبّرند، در قیامت در قیافههاى بسیار ریز لگدمال مىشوند.
22-کسانى که مردم از ترس به آنها احترام مىگذارند، از بدترین مردم در قیامت خواهند بود.
23-کسانى که حتّى با گفتن کلمهاى در قتل بىگناهى شریک شوند، در قیامت بخشى از خون آن بىگناه به دامن آنها قرار داده مىشود.
24-کسانى که دنیا را بر آخرت و دنیاپرستان را بر مردان خدا ترجیح دهند، در قیامت کور محشور مىشوند.
25-کسانى که منافقانه با مردم برخورد کرده و دو رو و دوزبانه باشند، در قیامت دو زبان از آتش به آنها داده مىشود.
26- کسانى که مال دیگران را به ناحق تصاحب کنند، گویا در قیامت قطعهاى از آتش را به دهن فرو بردهاند.
27-کسانى که (نعوذباللّه) مرتکب زنا یا لواط یا سایر لذّتهاى شهوانى غیرمشروع شوند، لگامى از آتش به دهن آنها زده و در درّههاى آتش انداخته مىشوند.
عذابهاى روحى و روانى
آنچه تاکنون درباره وضع دوزخ و کیفر مجرمان گفته شد مربوط به عذابهاى جسمى آنان بود، لیکن در قیامت نوع دیگرى از عذاب وجود دارد که ناگوارى آن کمتر از عذابهاى جسمى نیست و آن عذابهاى روحى است که در آیات و روایات به آن اشاره شده است، از جمله:
1- مؤمنان به آنها مىخندند، «فَالیَومَ الَّذِینَ آمَنوا مِنَ الکُفّارِ یَضحَکُونَ» زیرا در دنیا کافران آنها را مسخره کرده و به آنها مىخندیدند. «انَّ الَّذِینَ اجرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنوا یَضحَکون» آرى، جواب مسخره کردن و خنده کافران در دنیا، خندیدن به آنها در قیامت است.
2- خداوند با آنها حرف نمىزند، «وَ لا یُکَلّمُهُمُ اللّهُ یَومَ القِیامَة ...»
3- با خطاب تحقیرآمیز با آنها سخن گفته مىشود. «ذُقْ انّکَ انتَ العَزِیزُ الکَرِیمُ» بچش مزه عذاب و قهر خدا را که همانا عمرى در شخصیّت موهومى زندگى کردى و خود را انسانى نمونه، کم نظیر، عزیز و کریم مىپنداشتى!
